*** **** Downloaded from hayat.tums.ac.ir at 11:23 IRDT on Friday June 29th 2018 بهداشت دانشگاه علوم.

Transcript

1 و 2 مجله دانشكده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي تهران (حيات) دوره 22 شماره بررسي عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از مدل رگرسيوني كاكس **** * *** ** * عباس رحيمي فروشاني مريم كاظمي امين قنبرنژاد محمدرضا اشراقيان فرشته مجلسي نوع مقاله: مقاله اصيل نويسنده مسو ول: مريم كاظمي دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران kazemi2120@yahoo.com چكيده زمينه و هدف: باروري مهمترين عامل تا ثيرگذار بر نوسانات جمعيتي ميباشد. رفتارهاي باروري يك جامعه را به روشهاي مختلفي ميتوان بررسي نمود. يكي از اين روشها بررسي مدت زمان ازدواج تا تولد فرزند اول است. هدف از اين مطالعه تعيين عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از مدل رگرسيوني كاكس است. روش بررسي: در اين مطالعه 1230 مادر كه زايمان اول داشتند از ميان مادران مراجعهكننده به مراكز بهداشتي شهري و روستايي شهرستان بندرعباس در سال انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. بررسي فاصله تولد اول و عوامل مو ثر بر اين فاصله با استفاده از مدل رگرسيوني كاكس (مخاطره متناسب) انجام يافت. براي تجزيه و تحليل توصيفي دادهها از نرمافزار 22.v SPSS و براي مدلسازي دادهها از نرمافزار R نسخه استفاده شد. يافتهها: در اين مطالعه ميانگين و انحراف معيار فاصله ازدواج تا تولد اول 27/63±24/35 ماه بود. براساس مدل كاكس سن مادر هنگام اولين ازدواج با نسبت خطر برابر با (1/25 1/01) 1/13 و محل سكونت با نسبت خطر برابر با 1/28(1/12-1/46) اثر معنادار بر فاصله ازدواج تا تولد اول داشتند. نتيجهگيري: مقايسه نتايج حاصل از مطالعه حاضر با مطالعات قبلي نشان ميدهد كه فاصله ازدواج تا تولد اول كاهش يافته است و در عوامل مو ثر بر اين فاصله نيز تغييراتي ديده مي شود. واژههاي كليدي: ازدواج تولد اول تجزيه و تحليل بقا مدل رگرسيوني كاكس - دريافت مقاله: تير ماه پذيرش مقاله: مهر ماه نشر مقاله: آذر ماه 1395 مقدمه باروري مهمترين عامل تا ثيرگذار بر نوسانات جمعيتي ميباشد (1). تغييرات رفتار باروري در ايران در سالهاي 1355 تا 1375 بسيار زياد و دور از انتظار بوده است. تا سال 1357 سياست جمعيتي در جهت كاهش باروري بوده است. از سال 1358 اين سياست حذف و تشويق به باروري شد. اين روند تا سالهاي ادامه يافت. از سال 1366 به بعد با * استاد گروه آموزشي اپيدميولوژي و آمار زيستي دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران تهران ايران ** كارشناس ارشد آمار زيستي دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران تهران ايران *** عضو مركز تحقيقات عوامل اجتماعي در ارتقاء سلامت دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي هرمزگان بندرعباس ايران و دانشجوي دكتري آمار زيستي دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران تهران ايران **** استاد گروه آموزشي آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران تهران ايران آغاز برنامههاي تغيير سياست جديد تنظيم خانواده و ارتقاي سطح سواد زنان رفتار باروري به شدت در جهت كاهش مواليد تغيير كرد ) 3). يكي از اهداف مهم برنامههاي تنظيم خانواده فاصله زماني مناسب تا اولين تولد بوده است كه اقدام مهمي در تا مين سلامت مادر و كودك محسوب ميشود. فاصلهگذاري كوتاه بر بهداشت و سلامت مادر و فرزند تا ثير منفي دارد (4). شناخت عوامل مو ثر در افزايش فاصله ازدواج تا اولين تولد براي جامعه داراي اهميت است زيرا تا خير در تولد اولين فرزند كاهش باروري را فراهم ميآورد. از اين رو اگر

2 و 6 و 8 بررسي عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از... ) افزايش تا خير در تولد اول به جبران تعداد فرزندان دلخواه در سالهاي آينده تا ثيري بر باروري كل نداشته باشد باعث بروز تفاوتهايي در باروري مقطعي ميشود. لذا مطالعه زمان وقوع اولين تولد به منظور پيشبيني آينده باروري از اهميت بالايي برخوردار است (5). عوامل مختلفي به طور مستقيم يا غيرمستقيم در كاهش و يا افزايش نرخ باروري تا ثير دارند. از جمله وسايل پيشگيري از بارداري بالا رفتن سن ازدواج تا خير در تولد اولين فرزند و افزايش فاصله بين تولدها. به منظور بررسي اثر هر يك از اين عوامل مطالعات مختلفي صورت گرفته است 7). در بعضي از اين مطالعهها از روشهاي ) متداول آماري مانند تجزيه و تحليل واريانس رگرسيون لجستيك آزمون آماري t و كايدو براي تجزيه و تحليل دادهها استفاده كردهاند 9). اما در موارد ديگر به دليل ويژگيهاي خاص دادههاي مرتبط با فاصله تولدها مانند سانسور شدن دادهها و نوع متغير وابسته كه مدت زمان تا وقوع يك پيشامد خاص است از روشهاي تجزيه و تحليل بقا براي توصيف و تحليل دادهها استفاده كردهاند (10-14). شايان ذكر است كه در مبحث تحليل بقا پيشامد موردنظر ميتواند هر نوع حادثهاي باشد و لزوما منظور يك حادثه ناگوار نيست. به عبارت ديگر اين پيشامد ميتواند مرگ بيماري بهبود از بيماري و يا حتي تولد فرزند باشد. در تحليل دادههاي بقا هدف اصلي خطر رخداد پيشامد موردنظر در هر زماني بعد از زمان آغاز مطالعه ميباشد. بنابراين تابع خطر براي مدلبندي مستقيم دادههاي بقا و رابطه بين زمان پيشامد و متغيرهاي كمكي استفاده ميشود. يك روش مدلبندي مدل رگرسيون كاكس است كه براساس متناسب بودن خطرها ميباشد. در اين مطالعه هدف تعيين عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول با استفاده از مدل رگرسيوني كاكس است. روش بررسي پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي- تحليلي از نوع مقطعي ميباشد. كليه مادران با زايمان اول مراجعهكننده به مراكز بهداشتي درماني شهري و روستايي شهرستان بندرعباس در سالهاي جامعه مورد مطالعه را تشكيل ميدادند. تعداد نمونه با استفاده از فرمول حجم نمونه و براساس نسبت تعداد 984 مادر كه زايمان اول داشتند محاسبه شد. بدين ترتيب كه نرخ تولد فرزند زنده اول برابر با 0/8=p و حداكثر خطا 0/025=d و سطح اطمينان %95 (1/96=z) در نظر گرفته شد (15). به دليل ريزش احتمالي نمونهها %25 به حجم نمونه اضافه و حجم نمونه نهايي تعداد 1230 مادر با زايمان اول محاسبه شد. نمونهگيري به صورت طبقهاي نسبتي انجام گرفت طبقات همان مراكز بهداشتي و درماني در نظر گرفته شد. ابتدا 15 مركز شهري و 5 مركز روستايي به گونهاي كه تمامي نقاط شهري و روستايي را از جهت موقعيت جغرافيايي پوشش دهد انتخاب شد. سپس براساس تعداد خانوار تحت پوشش هر مركز تعداد نمونههاي مربوط به هر مركز محاسبه و نمونهها به روش در دسترس انتخاب شدند. 256

3 بررسي عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از... معيار ورود به مطالعه خانمهاي متا هل ساكن در شهرستان بندرعباس بود كه در طول مدت مطالعه حداقل دوره بارداري اول خود را سپري كرده بودند. براي گردآوري دادهها از پرسشنامه محقق ساخته كه شامل اطلاعات جمعيتشناختي مانند: متغيرهاي سن پدر و مادر هنگام اولين ازدواج تحصيلات پدر و مادر شغل پدر و مادر و محل سكونت استفاده شد. متغير وابسته در اين مطالعه فاصله زماني بين ازدواج تا تولد فرزند اول برحسب ماه بوده است. روش كار اين گونه بود كه مادراني كه براي واكسيناسيون فرزند تازه متولد شده خود به مراكز مراجعه ميكردند مورد پرسشگري قرار ميگرفتند و يك مصاحبهگر با توجه به سو الات پرسشنامه از افراد اطلاعات را دريافت ميكرد. نمونهگيري در مراكز تا آنجا صورت ميگرفت كه حجم نمونه درنظر گرفته شده براي آن مركز كامل شود. تمامي پرسشنامهها بدون نام بوده و اطلاعات افراد به صورت محرمانه نزد پژوهشگر باقي ميماند. در اغلب مطالعات پزشكي و جمعيتشناسي يكي از متغيرهاي مورد علاقه نقطهاي از زمان است كه در آن حادثهاي رخ ميدهد. مدت زماني كه طول ميكشد تا اين حادثه اتفاق افتد زمان بقا يا زمان شكست است. در مطالعه حاضر اولين فرزند به عنوان حادثه در نظر گرفته شده است. مدل كاكس به كار رفته در اين مطالعه به صورت زير است: ((محل سكونت) 0/0003 +(سن مادر هنگام (t) h 0 تابع مخاطره پايه است و ضرايب نشاندهنده اثر هر متغير برروي خطر نسبي ميباشد. در تحليل بقا نتيجهگيريها براساس نسبت خطر (Hazard-Ratio=HR) است كه اگر مقدار آن بزرگتر از يك باشد بيانگر آن است كه آن گروه در مقايسه با گروه مبنا در معرض خطر بيشتري براي رخداد پيش آمد موردنظر ميباشد و اگر مقدار آن كمتر از يك باشد بيانگر آن است كه در مقايسه با گروه مبنا در معرض خطر كمتري است كه در چنين مواقعي معمولا براي بيان آن از 1 HR استفاده ميشود. جهت تجزيه و تحليل اطلاعات از نرمافزار v.22 SPSS و R استفاده شد كه در آن از آزمون (16) log-rank براي تعيين ارتباط هر متغير جمعيتشناختي با زمان ازدواج تا تولد اول استفاده گرديد. سپس از روش آماري مدلهاي كاكس با خطرات متناسب ارتباط همزمان عوامل با فاصله ياد شده مورد بررسي قرار گرفت. كليه آزمونها در سطح معناداري %5 انجام يافت. يافتهها ميانگين فاصله ازدواج تا تولد اول 27/63 ماه بود. همچنين ميانگين سن مادر هنگام اولين ازدواج 21 سال و نيز سن پدر هنگام اولين ازدواج 25 سال بود. در جدول شماره 1 آمار توصيفي و نتيجه آزمون log-rank برخي از مهمترين متغيرهاي تا ثيرگذار بر فاصله تولد اول آورده شده است. با استفاده از آزمون log-rank همه متغيرهاي ياد شده در اين مطالعه معنادار شدهاند. براي شناسايي عوامل اولين ازدواج) t).exp(0/02 ) h(t.x)=h 0 257

4 ب( بررسي عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از... مو ثر بر زمان ازدواج تا اولين تولد با استفاده از مدل كاكس ابتدا به كمك رسم نمودار تابع بقا -ln(-ln(s(t))) در مقابل ln(time) به بررسي فرض متناسب بودن خطر براي هر متغير پرداختيم كه در اين نمودارها فرض متناسب بودن خطر برقرار بود. از آنجا كه روش رسم نمودار يك روش با دقت كمتر ميباشد لذا براي آن كه بتوان به صورت تحليلي نيز برقراري فرض متناسب بودن خطر را ارزيابي نمود از باقيمانده شونفلد استفاده شده است (جدول شماره 2). بنابراين متغيرهاي سن پدر و مادر هنگام اولين ازدواج تحصيلات پدر و مادر شغل پدر و مادر و محل سكونت وارد مدل كاكس شد. با تعديل كردن متغيرهاي بالا مدل نهايي در جدول شماره 3 ارايه شده است. با توجه به جدول شماره %57/50 1 از مادران و نيز %53/60 از پدران سن هنگام اولين ازدواجشان 19 تا 25 سال بوده است. همچنين با افزايش سن ازدواج پدر و مادر ميانگين زمان تا اولين تولد كاهش يافتهاست. اين دو متغير از نظر آماري معنادار بودهاند. اكثريت پدران و مادران داراي تحصيلات ديپلم بودهاند. گرچه كمترين فاصله تولد مربوط به گروه تحصيلي دبيرستان براي پدران و مادران است اما در كل با افزايش سطح تحصيلات پدر و مادر فاصله زمان تا اولين تولد به طور معنادار افزايش يافتهاست (0/001>p). %87/91 از مادران خانهدار و %42/41 از پدران داراي شغل آزاد بودهاند. ميانگين زمان تا اولين تولد براي مادران كارمند 36/58 ماه و نيز براي پدران كارمند 30/52 ماه بود كه داراي بيشترين ميانگين ميباشد و از نظر آماري نيز معنادار بوده است. %69/34 از مادران در شهر زندگي ميكردهاند. همچنين ارتباط معنادار بين زمان ازدواج تا اولين تولد و محل سكونت مشاهده شد (0/001>p). ميانگين زمان ازدواج تا اولين تولد در روستاييها كمتر از شهريها بوده است. نمودار شماره 1 (الف) تابع بقاي تعديل نشده (يعني رسم نمودار بدون وارد كردن متغيرها) برحسب زمان ازدواج تا اولين تولد را نشان ميدهد. همانطور كه مشاهده ميشود منحني كاپلان ماير در يك فاصله طولاني در يك مقدار ثابت به حالت مسطح بوده و اين بدان معني است كه بعد از مدت زمان طولاني تولد فرزند براي مادران رخ نداده است. با توجه به جدول شماره 3 مشاهده ميشود كه نسبت خطر (HR) براي متغيرهاي سن پدر و مادر هنگام اولين ازدواج به ترتيب 1/13 و 1/09 است. اين بدان معني است كه با افزايش سن پدر و مادر هنگام اولين ازدواج فاصله زماني بين ازدواج تا تولد اول كمتر شده است كه با نتيجه جدول شماره 1 نيز مطابقت دارد. اما با توجه به مقدار p حاصل از برازش مدل تنها متغير سن مادر هنگام اولين ازدواج در سطح 0/05 اثر معنادار بر فاصله تولد اول دارد. مادراني كه در روستا زندگي ميكنند ميانگين زمان تا اولين تولد آنها كمتر است (23/44±19/47 ماه) كه با توجه به نسبت خطر احتمال تولد فرزند در روستا %28 بيشتر از شهر و در نتيجه زمان تا اولين تولد نيز كمتر است. مقدار p حاصل از برازش مدل نشان مي- دهد كه اين متغير اثر معنادار بر فاصله تولد اول دارد. نمودار شماره 1 ( با وارد كردن متغيرهايي كه از نظر آماري معنادار بودند 258

5 ب( بررسي عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از... رسم شده است. با توجه به اين كه متغير سن مادر هنگام اولين ازدواج و محل سكونت در اين نمودار وارد شدهاند لذا زماني كه طول ميكشد تا مادري فرزند خود را به دنيا بياورد كمي بيشتر از زماني است كه اين متغيرها وارد نشدهاند. به عبارت ديگر سن مادر هنگام اولين ازدواج و محل سكونت سبب افزايش اين فاصله متغير زماني شدهاند. به طور مثال در نمودار شماره 1 (الف) برآورد بقاي تجمعي مادري كه بعد از 17 ماه فرزند خود را به دنيا ميآورد 0/623 (%62/3) است در حالي كه در نمودار شماره 1 ( با همين مقدار تابع بقاي تجمعي زمان به دنيا آمدن فرزند بيشتر از 17 ماه را نشان ميدهد. جدول 1- آمار توصيفي و نتيجه آزمون log-rank برحسب متغيرهاي جمعيتشناسي در مراكز بهداشتي درماني شهري و روستايي بندرعباس سن مادر هنگام اولين ازدواج سن پدر هنگام اولين ازدواج تحصيلات مادر تحصيلات پدر شغل مادر شغل پدر محل سكونت كمتر از 18 سال فراواني(درصد) ميانگين فاصله ازدواج تا تولد اول انحراف معيار p-value 24/29 28/96 (27/81) 343 0/036 25/40 27/61 19 تا 25 سال (57/50) 709 بالاي 26 سال كمتر از 18 سال 19/50 32/18 24/60 37/66 (14/03) 173 (3/48) 43 0/022 24/98 27/69 19 تا 25 سال (53/60) 661 بالاي 26 سال بي سواد ابتدايي و راهنمايي دبيرستان ديپلم فوق ديپلم ليسانس بيسواد ابتدايي و راهنمايي دبيرستان ديپلم فوق ديپلم ليسانس خانهدار <0/001 <0/001 22/68 27/24 21/61 17/01 18/79 44/01 27/35 34/41 20/23 31/61 20/98 30/31 28/37 21/20 26/62 28/29 25/09 23/92 26/55 34/97 33/71 30/55 25/51 23/22 27/58 31/41 33/33 26/48 (42/17) 520 (3/97) 49 (32/27) 398 (8/02) 99 (34/22) 422 (8/35) 103 (13/13) 162 (3/08) 38 (32/44) 400 (9/16) 113 (35/60) 439 (8/35) 103 (11/35) 140 (87/91) /002 41/38 36/58 كارمند (10/46) 129 مشاغل ديگر كارگر آزاد 29 22/55 29/38 26/71 (1/62) 20 (29/52) 364 0/009 25/85 30/52 كارمند (27/89) 344 شهري روستايي <0/001 24/46 26/03 19/47 26/25 29/37 23/44 (42/41) 523 (69/34) 855 (30/65)

6 ب( ب( بررسي عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از... جدول 2- آزمون متناسب بودن خطر در مدل مخاطره متناسب كاكس متغير سن مادر هنگام اولين ازدواج سن پدر هنگام اولين ازدواج تحصيلات مادر تحصيلات پدر شغل مادر شغل پدر محل سكونت Chisq 0/23 0/004 1/54 0/20 1/46 0/04 0/32 p-value 0/63 0/94 0/21 0/64 0/22 0/82 0/56 جدول 3- نتايج تعديل شده آناليز رگرسيون كاكس براي فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از متغيرهاي سن پدر و مادر هنگام اولين ازدواج تحصيلات پدر و مادر شغل پدر و مادر و محل سكونت در مراكز بهداشتي درماني شهري و روستايي شهرستان بندرعباس متغير سن مادر هنگام اولين ازدواج سن پدر هنگام اولين ازدواج تحصيلات مادر تحصيلات پدر شغل مادر شغل پدر محل سكونت p-value 0/02 0/12 0/08 0/50 0/08 0/23 0/0003 HR (95%CI) 1/13 (1/01 1/25) 1/09 (0/97 1/22) 0/95 (0/89 1) 0/98 (0/92-1/03) 0/86 (0/73-1/01) 1/04 (0/97-1/11) 1/28 (1/12-1/46) SE 0/05 0/05 0/02 0/02 0/08 0/03 0/06 β 0/12 0/08-0/05-0/01-0/14 0/04 0/24 (الف) ( نمودار 1- (الف) منحني بقاي تعديل نشده دادههاي زمان تا اولين تولد. دادههاي زمان تا اولين تولد ( منحني بقاي تعديل شده دادههاي تا ثيرگذار بر 260

7 بررسي عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از... بحث و نتيجهگيري در اين مطالعه با استفاده از مدل كاكس به بررسي فاصله تولد اول در شهر بندرعباس پرداخته شد. مطالعه حاضر نشان داد كه ميانگين و انحراف معيار فاصله ازدواج تا تولد اول 24/35±27/63 ماه است كه حدود 2 سال ميباشد و براي فاصله تولد اول مناسب است. در مطالعهاي به منظور بررسي تغييرات روند باروري در فاصله تولد اول توسط عباسي شوازي و همكاران طي سالهاي 1971 تا 2000 اطلاعات فاصله تولد اول در چهار استان آذربايجان غربي سيستان و بلوچستان يزد و گيلان مقايسه شده و به اين نتيجه رسيدهاند كه بعد از سال 1990 فاصله تولد اول در ايران افزايش يافته است و زنان بعد از ازدواج با فاصله زيادتري اقدام به باردار شدن ميكنند كه دليل آن را توسعه اقتصادي و افزايش سطح تحصيلات مادر دانستهاند (17) اين يافته با نتيجه مطالعه حاضر متفاوت است. در مطالعهاي ديگر كه به بررسي ميزان استفاده از روشهاي پيشگيري قبل از اولين بارداري در استان همدان پرداختهاند ميانگين فاصله زماني بين ازدواج تا تولد اول 24/5 ماه برآورد شده است كه به نتايج به دست آمده در اين مطالعه نزديك است (18). همچنين در مطالعهاي كه توسط Rindfuss و Morgan انجام يافت فاصله تولد اول در چهار كشور آسيايي (كره چين تايوان و مالزي ( ارزيابي و مشخص شد كه در اين كشورها فاصله ازدواج تا تولد اول كوتاه است و دليل اين مسا له زياد بودن تعداد ازدواج در سنين پايين بيان شده است (19). از نتايج ديگر در مطالعه حاضر اين است كه افزايش سطح تحصيلات مادر با افزايش فاصله بين ازدواج تا تولد اول همراه است كه در سطح 0/05 معنادار نبود. در مطالعه عباسي شوازي و همكاران (17) نيز مشاهده شد كه با افزايش سطح تحصيلات مادر فاصله تولد اول بيشتر ميشود كه با يافتههاي ديگران سازگار است (20-22). همچنين در مطالعه حاضر رابطه بين تحصيلات پدر با فاصله تولد اول در سطح 0/05 معنادار نبود و اين يافته با نتيجه مطالعهاي كه توسط Rasheed و Al-Dabal در عربستان انجام يافت يكسان است (23). سن مادر در زمان باروري از اهميت ويژهاي برخوردار است بهطوري كه افزايش سن مادر نقش مهمي در كاهش باروري دارد. بالاترين قابليت باروري در خانمها در سن 20 تا 25 سالگي است و با افزايش سن احتمال بچهدار شدن آنها كاهش و احتمال نازايي در آنها افزايش مييابد (21). همانگونه كه نتايج نيز نشان ميدهد افزايش سن ازدواج منجر به كاهش فاصله تولد اول شده است. اين مسا له را ميتوان اينگونه توجيه كرد كه مدت زمان قابليت بارداري يك خانم محدود است و اين مدت زمان براي خانمهايي كه ديرتر ازدواج ميكنند محدودتر ميشود لذا سعي بر اين دارند كه فرزند اول خود را در مدت زمان كوتاهتري بعد از ازدواج به دنيا آورند. تحقيقات متعددي به تا ثير مستقيم سن ازدواج در فاصله تولد اول پرداختهاند. از جمله رازقي نصرآباد و همكاران به نقل از Yang و (1994) Wang نوشتهاند افزايش سن ازدواج منجر به كوتاهتر شدن فاصله بين 261

8 بررسي عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از... ازدواج تا تولد اول ميشود و تا خير ازدواج را جبران ميكند (5). همچنين در مطالعه حاضر با توجه به ميانگين فاصله ازدواج تا تولد اول مشاهده شد كه فاصله تولد اول در پدران و مادران كارمند طولانيتر است. به عبارت ديگر ممكن است استرس كار در خارج از خانه در زنان شاغل باعث شود كه زنان با فاصله زماني بيشتر بعد از ازدواج باردار شوند. در حالي كه فاصله تولد اول در زنان خانهدار كمتر از زنان شاغل است. هرچند متغير شغل پدر و مادر اثر معنادار بر اين فاصله نداشته است. اين يافته با نتايج مطالعه Rasheed و Al-Dabal در عربستان (23) و محمدي فرخران و همكاران (24) همخواني دارد. Rahim و Ram نيز در مطالعه خود در كانادا (25) به اين نتيجه رسيدهاند كه فاصله تولد اول در زنان شاغل طولانيتر اما فاصله تولدهاي بعدي كوتاهتر از زنان خانهدار است. همچنين در مطالعه حاضر مشاهده شد مادراني كه در روستا زندگي ميكنند ميانگين فاصله ازدواج تا تولد اول آنها كمتر است. در نهايت به اين نتيجه رسيديم كه با كنترل اثر ديگر متغيرها تنها متغيرهاي سن مادر هنگام اولين ازدواج و محل سكونت هستند كه اثر معنادار بر فاصله ازدواج تا تولد اول دارند. ما با انجام اين پژوهش توانستيم مدلي مناسب براي بررسي فاصله ازدواج تا تولد اول و يافتن عوامل اثرگذار بر اين فاصله معرفي كنيم. از اين مدل ميتوان در تجزيه و تحليل فاصله تولدهاي بعدي و يافتن عوامل اثرگذار بر اين فاصلهها استفاده كرد. تشكر و قدرداني اين مقاله قسمتي از پاياننامه كارشناسي ارشد است. نويسندگان اين مقاله برخود لازم ميدانند كه از معاونت پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي هرمزگان جهت تا مين بودجه طرح تحقيقاتي با عنوان «شتاب باروري و عوامل مو ثر بر آن در شهر بندرعباس در سال 91 به كمك آناليز بقا» كه از دادههاي آن در اين مقاله استفاده شده است تشكر نمايند. منابع 1 - Adibi SM, Arjmand Siahpoush E, Darvishzadeh Z. [The investigation of fertility increase and effective factors on it among the kord clan in andimeshk]. Journal of Iranian Social Development Studies (JISDS). 2012; 4(1(13)): (Persian) 2 - Mohammad K, Rahgozar M, Khalajabadi Farahani F, Mahnioodi Farahani M. [Fertility trend of Iranian women aged years during 3 decades ( )]. Hakim. 2000; 3(1): (Persian) 3 - Vahidnia F. Case study: fertility decline in Iran. Population and Environment May; 28(4-5): Awang H. Determinants of waiting time to third pregnancy using censored linear regression. Journal of Biosocial Science Jan; 35(1): Razeghi Nasrabad HB, Abbasi Shavazi MJ, Ghazi Tabatabaei M. [Multilevel analysis of factors effecting on firth birth timing in Iran, ]. Women's Strategic Studies. 2012; 14(55): (Persian) 6 - Bongaarts J. A framework for analyzing the proximate determinants of fertility. Population and Development Review Mar; 4(1):

9 بررسي عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از Easterlin RA. An economic framework for fertility analysis. Stud Fam Plann Mar; 6(3): Ezra M, Gurum E. Breastfeeding, birth intervals and child survival: analysis of the 1997 community and family survey data in southern Ethiopia. Ethiopian Journal of Health Development. 2002; 16(1): Hajian-Tilaki KO, Asnafi N, Aliakbarnia-Omrani F. The patterns and determinants of birth intervals in multiparous women in Babol, northern Iran. Southeast Asian J Trop Med Public Health Jul; 40(4): Hemochandra L, Sharat Singh N, Ashakumar Singh A. Factors determining the closed birth interval in rural manipur. Journal of Human Ecology. 2010; 29(3): Maitra P, Pal S. Birth spacing and child survival: comparative evidence from India and Pakistan. Available at: June Swenson I, Thang NM. Determinants of birth intervals in Vietnam: a hazard model analysis. J Trop Pediatr Jun; 39(3): Van Bavel J, Kok J. Birth spacing in the netherlands. The effects of family composition, occupation and religion on birth intervals, European Journal of Population/Revue Europeenne de Demographie Jun; 20(2): Nair SN. Determinants of birth intervals in Kerala: an application of Cox's hazard model. Genus Jul-Dec; 52(3-4): Shein-Chung C, Jun S, Hansheng W. Sample size calculations in clinical research. 2nd ed. Boca Raton: Chapman & Hall/CRC; He W, Xiong J, Yi GY. SIMEX R package for accelerated failure time models with covariate measurement error. Journal of Statistical Software Jan; 46(1): Abbasi-Shavazi MJ, Morgan SP, Hossein-Chavoshi M, McDonald P. Family change and continuity in the islamic republic of Iran: birth control use before the first pregnancy. Available at: Bakht R, Shaygan Zahedan K, Omidi A. [Study of contraceptive methods use before the first pregnancy]. Scientific Journal of Hamadan Nursing & Midwifery Faculty. 2008; 16(2): (Persian) 19 - Rindfuss RR, Morgan SP. Marriage, sex, and the first birth interval: the quiet revolution in Asia. Population and Development Review Jun; 9(2): Mirmohammadali M, Mirmolaei T, Babaei Gh, Borghei N. [The comparative study of side effect DMPA with OCP (LD) in reproductive women referring to health center in Kalaleh]. Hayat, Journal of School of Nursing and Midwifery, Tehran University of Medical Sciences. 2002; 8(2): (Persian) 21 - Choromzadeh R, Akhound MR, Rasekh A. [Factors Affecting Women's Birth Intervals: The Case of Women Referred to Health Centers in Ahwaz]. Hayat, Journal of School of Nursing and Midwifery, Tehran University of Medical Sciences. 2014; 20(4): (Persian) 22 - Amani L. [Factors affecting the amount of spacing births, study, women (15-49 years old) has at least one child in the Ahar in 2010]. MSc. Thesis, School of Social Sciences, Allameh Tabataba i University, (Persian) 23 - Rasheed P, Al-Dabal BK. Birth interval: perceptions and practices among urban-based Saudi Arabian women. East Mediterr Health J Jul-Aug; 13(4): Mohammadi Farrokhran E, Mahmoodi M, Mohammad K, Rahimi A, Majlesi F, Parsaeian M. [Study of factors affecting first birth interval using modified gompertz cure model in west Azarbaijan province, Iran]. Iranian Journal of Epidemiology. 2013; 9(1): (Persian) 25 - Rahim A, Ram B. Emerging patterns of child-spacing in Canada. J Biosoc Sci Apr; 25(2):

10 بررسي عوامل مو ثر بر فاصله ازدواج تا تولد اول با استفاده از... Factors affecting the interval between marriage and first birth using the Cox regression model Abbas Rahimiforoushani* (Ph.D) - Maryam Kazemi** (MSc.) - Amin Ghanbarnejad*** (MSc.) - Mohammad Reza Eshraghian* (Ph.D) - Fereshte Majlesi**** (Ph.D). Abstract Article type: Original Article Received: Jul Accepted: Oct Published: Dec Corresponding author: Maryam Kazemi kazemi2120@yahoo. com Background & Aim: Fertility is the most important factors affecting population fluctuations. Reproductive behaviors of a community can be studied through different methods. One of the methods is the evaluation of the interval between marriage and the birth of the first child. The aim of this study was to investigate the factors influencing the interval between marriage and first birth using the Cox regression model. Methods & Materials: In this study, 1230 first-time mothers referred to urban and rural health centers of the city of Bandar Abbas were selected and studied in The Cox regression model (proportional hazard) was performed to investigate the interval between marriage and first birth and the factors influencing this interval. Descriptive analysis of data was performed using SPSS software version 22 and data modeling was performed by R software version Results: In this study, the mean interval between marriage and first birth was (±24.35) months. Based on the Cox model, mother s age at marriage with HR(Hazard-Ratio)=1.13 ( ) and place of residence with HR=1.28 ( ) had significant effects on the interval between marriage and first birth. Conclusion: The results of the current study compared to previous studies show that the interval between marriage and first birth has decreased, and some changes are observed in the factors influencing this interval. Key words: marriage, first birth, survival analysis, Cox regression model Please cite this article as: - Rahimiforoushani A, Kazemi M, Ghanbarnejad A, Eshraghian MR, Majlesi F. [Factors affecting the interval between marriage and first birth using the Cox regression model]. Hayat, Journal of School of Nursing and Midwifery, Tehran University of Medical Sciences. 2016; 22(3): (Persian) Professor, Dept. of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran MSc. in Biostatistics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran Member of Social Department in Health Promotion Research Center, School of Health, Hormozgan University of Medical Sciences, Bandar Abbas, Iran; Ph.D Student in Biostatistics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran Professor, Dept. of Health Education and Promotion, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran 264